Bunkry Węgierska Górka: Westerplatte Południa i Szlak Historii Września 1939

Geneza i strategiczne znaczenie fortyfikacji Węgierskiej Górki

Polska musiała przygotować się na zagrożenie. **Bunkry Węgierska Górka** stanowiły kluczowy punkt obrony południowej granicy kraju. Niemcy planowali szybkie natarcie przez Przełęcz Jabłonkowską. Dolina rzeki Soły była strategiczną drogą do Małopolski. Samodzielna Grupa Operacyjna „Śląsk” odpowiadała za planowanie obrony. Dowództwo Okręgu Korpusu V Kraków nadzorowało prace fortyfikacyjne. Dlatego budowa fortyfikacji stała się pilną koniecznością. Polskie dowództwo zaplanowało budowę szesnastu schronów bojowych. Ostatecznie zrealizowano tylko pięć z nich. **Rygiel obronny Węgierska Górka** miał za zadanie zatrzymać wroga. Schrony budowano z wykorzystaniem nowoczesnych technologii. Użyto w nich solidnego żelbetu. Miały być wyposażone w ciężkie karabiny maszynowe. Planowano również instalację dział przeciwpancernych. Obiekty były jednokondygnacyjne. Zapewniały odporność na ostrzał klasy 'C' i 'D'. Miano „Westerplatte Południa” nie jest przypadkowe. **Westerplatte Południa geneza** wynika z zaciętego oporu obrońców. Polscy żołnierze walczyli w dniach 2-3 września 1939 roku. Mimo ogromnej przewagi wroga, stawiali dzielny opór. Fortyfikacje miały jeden główny cel. Chodziło o spowolnienie marszu Niemców. To miało dać czas Armii „Kraków” na uporządkowany odwrót. „Czy wiesz, że… określenie „Westerplatte Południa” wzięło się od zaciętego oporu, jaki stawiła załoga fortów w Węgierskiej Górce podczas kampanii wrześniowej? Mimo ogromnej przewagi wroga, obrońcy przez trzy dni powstrzymywali natarcie, wykazując się niezwykłą męstwem.” – Redakcja Portalu planetagor.pl. Planowane vs. Zbudowane Schrony w Węgierskiej Górce Obrona Węgierskiej Górki miała kilka kluczowych cech.

• Strategiczne położenie doliny Soły.
• Niedokończone, lecz skuteczne **bunkry Węgierska Górka**.
• Heroiczny opór stawiany przez trzy dni.
• Zdolność do spowolnienia niemieckiego natarcia.
• Umożliwienie odwrotu Armii „Kraków”.

Węgierska Górka-była-punktem oporu. Rygiel obronny-miał spowolnić-natarcie Niemców. Kpt. Semik-dowodził-kompanią forteczną.

Kategoria	Liczba	Uwagi
Zaplanowane schrony	16	Ambitny plan, który miał zamknąć dolinę Soły.
Zbudowane schrony	5	Zrealizowano jedynie ułamek pierwotnych założeń.
Okres budowy	Lipiec-sierpień 1939	Krótki czas przed wybuchem wojny uniemożliwił ukończenie wszystkich prac.

Wiele elementów wyposażenia, takich jak kopuły pancerne, nie zostało zamontowanych przed wybuchem wojny. Brak czasu i nagły wybuch konfliktu zbrojnego uniemożliwiły pełną realizację planów. To wpłynęło na gotowość bojową fortyfikacji.

• Zrozumienie kontekstu historycznego fortyfikacji Węgierskiej Górki pogłębia doświadczenie zwiedzania.
• Warto zapoznać się z mapami strategicznymi regionu z 1939 roku. Docenisz wtedy znaczenie obrony.

Schrony bojowe Węgierska Górka: Indywidualny opis i rola w Bitwie Wrześniowej

Schron „Waligóra” był jedynym obiektem artyleryjskim. Posiadał tradycyjny charakter i odporność klasy C. Jego uzbrojenie stanowiły 2 armaty 75/76.2mm. Miał także 1 ckm wz.30 oraz 1 rkm wz.28. Załogę tworzył 1 oficer, 3 podoficerów i 17 szeregowych. **Fort Waligóra** ostrzeliwał podejścia do pozycji. Załoga wycofała się w nocy z 2 na 3 września. Obiekt uległ uszkodzeniom od ostrzału propagandowego. Waligóra-chroniła-podejścia. Schron „Wąwóz” zlokalizowano na wzniesieniu. Wzniesienie dominowało nad drogą Węgierska Górka–Żabnica. Jego uzbrojenie to 1 działko ppanc 37mm Bofors wz.38. Posiadał również 4 ckm wz.30 oraz 1 rkm wz.28. Załogę stanowił 1 oficer, 4 podoficerów i 13 szeregowych. **Schron Wąwóz** nie został zdobyty. Załoga wycofała się w nocy z 3 na 4 września. Obecnie schron jest ruiną i jest zaśmiecony. Wąwóz-kontrolował-drogę. Schron „Wędrowiec” pełnił funkcję dowodzenia. Stanowił też schronienie dla piechoty. Jego uzbrojenie to 1 działko ppanc 37mm Bofors wz.38. Dodatkowo miał 3 ckm wz.30 i 1 rkm wz.28. Załogę tworzył 1 oficer, 3 podoficerów i 15 szeregowych. **Schron Wędrowiec muzeum** stawiał heroiczny opór przez trzy dni. Poddał się po wyczerpaniu amunicji. W walkach zginęło pięciu żołnierzy. Obecnie mieści się w nim Izba Pamięci. Wędrowiec-był-centrum dowodzenia. Schron „Włóczęga” był wyposażony w działko kal. 37 mm. Posiadał także ckm i rkm. Załogę stanowiło 3 podoficerów i 13 szeregowych. **Schron Włóczęga** bronił się całą noc. Walki trwały z 2 na 3 września. Schron poddał się 3 września o godzinie 8:30. Jest niedostępny do zwiedzania. Na jego stropie wybudowano dom mieszkalny. Włóczęga-stawiał opór-do końca. Schron „Wyrwidąb” nie brał udziału w walkach. Obiekt był nieukończony i nieuzbrojony. Został zniszczony po wojnie. Wojsko Polskie przeprowadzało na nim testy materiałów wybuchowych w 1968 roku. To czyni go najbardziej zniszczonym fortem w Węgierskiej Górce. **Schron Wyrwidąb** jest świadectwem powojennych działań. Wyrwidąb-nie brał udziału-w walce. Uzbrojenie Schronu 'Wąwóz' Uzbrojenie fortów w Węgierskiej Górce było zróżnicowane.

• Ciężkie karabiny maszynowe wz.30.
• Działka przeciwpancerne Bofors wz.38.
• Ręczne karabiny maszynowe wz.28.
• Armaty polowe kalibru 75/76.2mm.
• Wyrzutnie rakiet oświetlających.

Schrony-posiadały-działka ppanc. Załoga-walczyła-bez kontaktu. Niemcy-ponieśli-straty.

Schron	Funkcja/Uzbrojenie	Los/Dostępność
Waligóra	Artyleryjski, 2x 75mm armaty, 1 ckm, 1 rkm	Dostępny z zewnątrz, częściowo zalany, nieudostępniony do zwiedzania.
Wąwóz	Piechoty, 1x 37mm działko ppanc., 4 ckm, 1 rkm	Ruina, zaśmiecony, dostępny z zewnątrz.
Wędrowiec	Dowodzenia, 1x 37mm działko ppanc., 3 ckm, 1 rkm	Muzeum (Izba Pamięci), dostępny do zwiedzania.
Włóczęga	Piechoty, 1x 37mm działko ppanc., ckm, rkm	Niedostępny, na jego stropie stoi dom mieszkalny.
Wyrwidąb	Nieukończony, nieuzbrojony	Zniszczony po wojnie przez Wojsko Polskie, dostępny z zewnątrz (ruina).

Wnętrza niektórych niezagospodarowanych schronów mogą być niestabilne i niebezpieczne. Należy zachować szczególną ostrożność. Różnice w zachowaniu i dostępności schronów wynikają z ich pierwotnej funkcji, stopnia zniszczeń oraz powojennych adaptacji. Schron „Wędrowiec” jest jedynym obiektem w pełni przystosowanym do turystyki, oferującym ekspozycję muzealną. Pozostałe obiekty są w różnym stopniu zniszczone i dostępne tylko z zewnątrz lub w ograniczonym zakresie.

Schrony, mimo że nieukończone w pełni, wstrzymały niemiecką ofensywę na tyle skutecznie, że południowe skrzydło Armii „Kraków” nie zostało okrążone. – Zywiec Online

„Wędrowiec” odpierał ataki aż do wieczora tego samego dnia, skutecznie niszcząc niemieckie pojazdy pancerne. Według relacji kapitana Semika, załoga tego schronu osiągnęła osiem trafień wrogich pojazdów. – Zywiec Online

• Rozpocznij zwiedzanie od schronu „Wędrowiec”. Uzyskasz tam pełny kontekst historyczny w Izbie Pamięci.
• Zabierz ze sobą latarkę. Przyda się, jeśli planujesz oglądać wnętrza dostępnych schronów z zewnątrz.

Zwiedzanie bunkrów Węgierska Górka: Szlak turystyczny i praktyczne wskazówki

Szlak turystyczny rozpoczyna się w centrum miejscowości. **Szlak bunkrów Węgierska Górka** startuje przy Bulwarach nad Sołą. Cała trasa ma około 5 km długości. W obie strony to około 15 km. Czas przejścia wynosi od 2 do 3 godzin. W przypadku pełnej trasy to 3 do 4 godzin. Kolejność zwiedzania schronów to: „Wyrwidąb” → „Waligóra” → „Wędrowiec” → „Wąwóz”. Trasa jest dobrze oznakowana. Nadaje się dla rodzin z dziećmi. Szlak-prowadzi przez-historię. Schron „Wędrowiec” pełni funkcję Izby Pamięci. **Zwiedzanie fortów Węgierska Górka** w tym miejscu jest możliwe od maja do września. Obiekt jest otwarty od poniedziałku do piątku w godzinach 10:00-15:00. Wymaga to wcześniejszego kontaktu telefonicznego. W weekendy (sobota-niedziela) otwarte jest od 10:00 do 15:00. Bilety kosztują 10 zł dla dorosłych. Dzieci i młodzież płacą 8 zł. Schron „Waligóra” również jest dostępny w tych godzinach. Pozostałe schrony można oglądać z zewnątrz o dowolnej porze. Muzeum-oferuje-ekspozycję. Do Węgierskiej Górki łatwo dojechać samochodem. Dostępne są parkingi przy rzece Soły. Możesz również skorzystać z pociągu. Linia Żywiec-Zwardoń zapewnia dogodny dojazd. Kursują także liczne autobusy i busy. **Atrakcje Węgierska Górka okolice** to nie tylko bunkry. Warto odwiedzić Bulwary nad Sołą. Znajdziesz tam również Amfiteatr oraz Aleję Zbójników. Ciekawa jest też Ścieżka przyrodnicza „Gościnny Las”. W pobliżu znajduje się Jezioro Żywieckie. Polecamy także Muzeum Browaru w Żywcu. Węgierska Górka to idealne miejsce na wyjazd. Węgierska Górka-oferuje-różnorodne atrakcje. Zaplanuj wycieczkę do Węgierskiej Górki, korzystając z poniższych porad.

• Zarezerwuj bilety do schronu „Wędrowiec” z wyprzedzeniem.
• Załóż wygodne buty trekkingowe na szlak.
• Zabierz ze sobą wodę i przekąski.
• Sprawdź aktualne godziny otwarcia przed wizytą.
• Zaplanuj dodatkowy czas na Bulwary nad Sołą.
• Skorzystaj z licznych szlaków pieszych i rowerowych.
• Pamiętaj o bezpieczeństwie w niezagospodarowanych schronach.

Turyści-potrzebują-wygodnych butów.

Obiekt	Dostępność/Godziny	Cena
Wędrowiec (Izba Pamięci)	Maj-wrzesień, pon-pt 10:00-15:00 (kontakt tel.), sob-ndz 10:00-15:00	Dorośli: 10,00 zł, Dzieci/młodzież: 8,00 zł
Waligóra	Maj-wrzesień, pon-pt 10:00-15:00 (kontakt tel.), sob-ndz 10:00-15:00	Dorośli: 10,00 zł, Dzieci/młodzież: 8,00 zł
Pozostałe schrony	Z zewnątrz, o dowolnej porze	Bezpłatnie

Przed wizytą w schronie „Wędrowiec” poza sezonem (październik-kwiecień) należy skontaktować się telefonicznie, ponieważ jest wtedy nieczynny. Godziny otwarcia mogą ulec zmianie, szczególnie w przypadku świąt lub wydarzeń specjalnych. Zawsze zalecamy weryfikację informacji na stronie Urzędu Gminy Węgierska Górka lub w lokalnym centrum informacji turystycznej.

• Wybierając się na szlak, załóż wygodne buty trekkingowe. Zabierz ze sobą wodę oraz przekąski.
• Zaplanuj dodatkowy czas na zwiedzanie Bulwarów nad Sołą i Amfiteatru. Zrób to po wizycie w bunkrach.
• Skorzystaj z licznych szlaków pieszych i rowerowych w Beskidzie Żywieckim i Śląskim. W pełni wykorzystasz potencjał regionu.